Nullum crimen nulla poena sine lege

Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 01/02/2020.

Η λατινική φράση Nullum crimen, nulla poena sine lege, που σημαίνει στην ελληνική «κανένα έγκλημα, καμία ποινή χωρίς υφιστάμενο νόμο», αποτελεί τη βασική αρχή - αξίωμα που διέπει σήμερα το Ποινικό Δίκαιο, στην ευρωπαϊκή νομική επιστήμη και κατ' επέκταση παγκόσμια. Η ιδιαίτερη και σπουδαία σημασία της αρχής αυτής είναι ότι δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί έγκλημα ή ποινή επ' αυτού χωρίς προηγουμένως να υφίσταται νόμος που να προσδιορίζει τόσο τη συγκεκριμένη πράξη ως έγκλημα όσο και την επαπειλούμενη σ΄ αυτό ποινή.

Η φράση αυτή δεν έχει ρωμαϊκή προέλευση. Έλαβε τον λατινικό της «μανδύα» από τον σπουδαίο Βαυαρό ποινικολόγο Γιόχαν Άνσελμ Φόιερμπαχ (Paul Anselm Johann von Ritter Feuerbach 1775-1833), που πρώτος ως μέλος σύνταξης του Βαυαρικού Ποινικού Κώδικα, την δημιούργησε και την εισήγαγε ως αρχή στον Κώδικα του 1813. Έτσι από τότε, καθιερώθηκε σ΄ όλους τους Ποινικούς Κώδικες του 19ου αιώνα και όχι μόνο, αλλά και σε Συντάγματα Χωρών (*).

Η ρήση αυτή καθεαυτή «nullum crimen nulla poena sine lege», ή «nullum crimen et nulla poena sine lege», ή «nullum crimen sine lege», αποδίδεται ως αρχική ή για συντομία της πλήρους φράσης που είναι «nullum crimen, nulla poena sine praevia lege poenali». Μερικές φορές απαντάται με ίδια ερμηνεία και ως:
nullum delictum, nulla poena sine lege praevia poenali
nullum crimen, nulla poena sine lege praevia poenali
crimen nullum, nulla poena sine lege praevia.

• Ειδικότερα όμως η φράση nulla poena sine lege, (= καμία ποινή άνευ νόμου), αποτελεί ιδιαίτερο πεδίο νομικής έρευνας και εφαρμογής διατάξεων Διεθνούς Δικαίου.